Operacja bariatryczna jest uznawana obecnie za najskuteczniejszą metodę leczenia otyłości olbrzymiej. Co trzeba wiedzieć na temat diety żeby uniknąć efektu jojo?

"ostre cięcie" otyłości

Do zabiegów operacji bariatrycznej kwalifikują się pacjenci z otyłością olbrzymią (kliniczną), których wskaźnik masy ciała wynosi BMI powyżej 40 kg/m² lub BMI> 35 kg/m2 i chorobami współistniejącymi,będącymi następstwem otyłości, takimi jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, choroba wieńcowa, bezdech senny, zwyrodnienie stawów.

BMI=waga/(wzrost w metrach)²

Przykładowo: wzrost 160cm, masa ciała 110kg,

BMI =110/(1,6)²= 110/2,6= 43 kg/m²

rodzaje zabiegów bariatrycznych

Stosowanych jest kilka rodzajów zabiegów bariatrycznych:

Zabiegi restrykcyjne przyczyniają się do ograniczenia wielkości przyjmowanych po-karmów przez zmniejszenie pojemności żołądka oraz zwężenie miejsca pasażu pokarmu do jelita. Rodzaje zabiegów restrykcyjnych:

regulowana opaska żołądkowa , pionowa opaskowa plastyka żołądka, rękawowa resekcja żołądka

Zabiegi wyłączające polegają na ograniczeniu powierzchni chłonnej przewodu pokarmowego, skróceniu czasu pasażu treści pokarmowej zmniejszając tym samym wchłanianie składników odżywczych dostarczających nadmiernej ilości energii (węglowodanów i tłuszczów). Rodzaje zabiegów wyłączających:

wyłączenie żółciowo-trzustkowe , wyłączenie dwunastnicy

Zabiegi skojarzone: zespolenie omijające żołądkowo-jelitowe z pętlą Roux-en-Y (gastic bypass)

przygotowanie do zabiegu bariatrycznego

Zanim pacjent zostanie poddany operacji bariatrycznej bardzo ważna jest wcześniejsze przygotowanie, mające na celu zwiększenie szans na skuteczność tej formy leczenia otyłości.

Po pierwsze : zmiana nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej

Zmiana nawyków żywieniowych jeszcze przed „ostrym cięciem ” to kluczowy moment. Pacjent na kilka miesięcy przez planowanym zabiegiem powinien stosować zdrową, racjonalna dietę. Wcześniejsze wdrożenie zasad zdrowego trybu życia, daje szansę pacjentowi na rozumienie i zaakceptowanie zmian w nawykach żywieniowych, bez presji czasu czy obawy przed ponownym przytyciem.

dlaczego operacja bariatryczna nie daje 100% skuteczności ?

Operacja bariatryczna nie daje 100% skuteczności z bardzo prozaicznego powodu. Jeśli nie zostaną zmienione nawyki żywieniowe, albo braknie świadomości jak istotna jest zdrowa dieta, łatwo wrócić do swoich „starych”, niezdrowych przyzwyczajeń. W konsekwencji następuje ponowny przyrost masy ciała i klasyczny efekt jo-jo.

pacjent bariatryczny wymaga specjalistycznej opieki

Pacjenta otyłego zarówno przed zabiegiem operacyjnym, jak i po jego wykonaniu powinno się objąć kompleksową opieką interdyscyplinarnego zespołu terapeutycznego,w skład którego wchodzą chirurg, fizjolog wysiłku — trener, psycholog oraz dietetyk.

schemat żywienia po zabiegach bariatrycznych*

Dzień 1.–2	Posiłki płynne	Należy spożywać jedynie płyny obojętne (bez dodatku cukru, niezawierające węglowodanów ani kofeiny) Płyny powinno się sączyć w ilości tolerowanej przez organizm, stopniowo zwiększając ich objętość do około 1500 ml/dobę Trzeba unikać picia przez słomkę, aby zredukować ilość połykanego powietrza
Dzień 3.–7.	Posiłki płynne+białko serwatkowe/sojowe +suplementy witaminowe	Należy kontynuować podaż płynów obojętnych w ilości około 1500–1900ml/dobę (połowę powinny stanowić płyny obojętne) Powinno się zacząć wprowadzać napoje odżywcze (odtłuszczone mleko,mleko sojowe, odtłuszczony jogurt naturalny, zmiksowane zupy) Do odżywczych płynów można dodawać sproszkowane białko serwatkowe lub izolowane białko sojowe (nie więcej niż 20 g/porcję) Trzeba wprowadzić suplementację preparatami witaminowo-mineralnymi (1 tabletka 2 razy dziennie)
Tydzień 2.–3.	Posiłki płynne+miksowane	Należy zwiększyć ilość wypijanych płynów obojętnych do 1500–1900 ml//dobę Płyny odżywcze powinno się zastępować stałymi, miękkimi, wilgotnymi, mielonymi niskotłuszczowymi, wysokobiałkowymi artykułami spożywczymi (jaja, ryby, drób, chude mięso, niskotłuszczowy serek ziarnisty, gotowana fasola) Trzeba spożywać 4–6 posiłków (zalecana objętość posiłku — 1/4 filiżanki) W pierwszej kolejności należy spożywać białko w ilości 60 g/dobę
Tydzień 4.–6.	Posiłki o konsystencji papkowatej	Powinno się stopniowo rozszerzać dietę, wprowadzając ugotowane, miękkie warzywa, miękkie i/lub obrane lub konserwowe owoce (bez dodatku cukru) należy włączyć jeden miękki posiłek/artykuł spożywczy o stałej konsystencji— jeśli jest dobrze tolerowany Powinno się spożywać 4–6 posiłków (zalecana objętość — 1/2 filiżanki) dostarczających 60–80 g białka W pierwszej kolejności trzeba spożywać białko w ilości 60–80 g dobę Należy kontynuować podaż płynów obojętnych w ilości 1500–1900 ml//dobę Płyny powinno się wypijać 30 minut przed posiłkiem lub 30–60 minut po posiłku Trzeba dobrze przeżuwać pokarmy
Tydzień 7. i później	Posiłki zbilansowane o niskiej zawartości błonnika	Wartość kaloryczną diety należy dostosować do wzrostu, masy ciała i wieku Powinno się spożywać zbilansowane posiłki, na które składają się chude mięso, owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste Trzeba unikać spożywania surowych owoców i warzyw o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego, jeśli są źle tolerowane (seler naciowy, kukurydza,karczochy, pomidory, ananasy, pomarańcze); można je spożywać, jeśli zostały starte lub dobrze ugotowane Należy spożywać 3 posiłki i 2 przekąski w ciągu dnia (objętość posiłku— 1 filiżanka) Powinno się wypijać płyny obojętne w ilości 1500–1900 ml/dobę Płyny należy wypijać 30 minut przed posiłkiem lub 30–60 minut po posiłku Trzeba dobrze przeżuwać pokarmy
Docelowo	Zbilansowana zdrowa dieta	W pierwszych miesiącach po zabiegu wartość energetyczna diety powinna wynosić 700-900kcal W długookresowym leczeniu otyłości wartość energetyczna diety waha się między 1000-1200 kcal.

*Schemat żywienia po zabiegach bariatrycznych opracowany przez University of NevadaSchool of Medicine (2009).

uważaj na: nagły spadek glikemii po posiłku -dumping syndrome

Częstym objawem u pacjentów po zabiegu bypassu żołądkowego jest dumping syndrome, czyli nagły spadek glikemii poposiłkowej. Najczęstszymi objawami tego zespołu są wymioty, wzdęcia, biegunka oraz zawroty głowy, kołatanie serca. Aby tych objawów uniknąć bardzo istotne jest wypijanie wypijanie płynów między posiłkami, czyli 30 minut przed posiłkiem lub 30–60minut po posiłku.