Właściwe żywienie we wczesnym okresie życia ma ogromny wpływ na kondycję oraz rozwój fizyczny i psychiczny dziecka, w tym pozwala osiągnąć genetycznie uwarunkowany potencjał wzrostowy oraz poziom inteligencji. Ponadto może wpływać na zmniejszenie ryzyka wystąpienia niektórych chorób cywilizacyjnych, takich jak: otyłość, cukrzyca typu 2, osteoporoza, miażdżyca, alergia,nowotwory, lub przynajmniej warunkować łagodniejszy ich przebieg w życiu dorosłym.

najczęstsze błędy żywieniowe niemowląt

Zostało przeprowadzone badanie oceniające sposób żywienia niemowląt w Polsce. Badanie przeprowadzone zostało w grupie ponad 300 niemowląt w 6. oraz 12. m.ż. Do najczęstszych z nich należały:

przekarmianie niemowląt

Podawanie zbyt dużej liczbę posiłków w ciągu dnia. Ponad 60% dzieci spożywało powyżej siedmiu posiłków zarówno w 6. m.ż., jak i w 12. m.ż.

brak suplementacji witaminą D

U ponad 50%niemowląt nie było prowadzonej suplementacji.

 nieprawidłowe rozcieńczenie mieszanek mlecznych

Mieszanki mleczne nie były właściwie rozcieńczane z wodą, co powodowało wyższą podaż energetyczną

zbyt duża ilość soków w diecie

karmienie piersią minimum przez 4 miesiące

Natura wie najlepiej jakie składniki odżywcze niezbędne są oseskowi do przetrwania. Mleko matki to niezastąpiony pokarm i lek dla niemowlaka. Pokarm kobiecy wytwarzany w wystarczających ilościach przez zdrową, dobrze odżywioną matkę w pełni zaspokaja zapotrzebowanie niemowlęcia na wszystkie niezbędne składniki odżywcze, zapewniając mu jednocześnie prawidłowy rozwój w pierwszym półroczu życia.

Zalecane jest wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia, a minimum przez 4 miesiące. Oznacza to, że w tym czasie niemowlę otrzymuje jedynie mleko matki. Nie należy podawać innych płynów (np. wody, soków, mieszanek). Wyjątek stanowią witaminy lub leki.

Jak długo karmić dziecko piersią? Nie ma zaleceń w tym zakresie. Określa się że po 12. m.ż. karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko.

przeciwwskazania do karmienia piersią

Ze strony dziecka przeciwwskazaniami są:

• galaktozemia
• wrodzony niedobór laktazy
• ciężki stan dziecka, rozszczep podniebienia utrudniający ssanie, wyniszczenie, niektóre wady serca,

Przeciwwskazania do karmienia piersią ze strony  matki to:

•  czynna, nieleczona gruźlica (karmienie jest możliwe po ≥2 tygodniach leczenia)
• zakażenie HIV
• zakażenie HTLV-1 – i HTLV-2

konieczność leczenia matki wybranymi lekami

Nie stanowią przeciwwskazania:

• ostra choroba infekcyjna u matki
• wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu A u matki (po podaniu matce γ-globuliny)
• WZW typu B u matki
• WZW typu C u matki (jeżeli nie ma dodatkowych  zakażeń, np. HIV)
• zakażenie wirusem cytomegalii
• zakażenie wirusem Epsteina i Barr u matki
• zapalenie gruczołów piersiowych
• popękane brodawki lub ból brodawek podczas karmienia
• żółtaczka związana z karmieniem piersią
• poród przez cięcie cesarskie
• silikonowe implanty piersi
• fenyloketonuria (uwaga: niemowlę musi dodatkowo otrzymywać mleko ubogofenyloalaninowe; wykazano, że dzieci karmione piersią rozwijają się lepiej niż żywione wyłącznie mlekiem ubogofenyloalaninowym)

 mleko sztuczne

Produkty zastępujące mleko kobiece wytwarzane są zwykle z białek mleka krowiego, poddanego niezbędnym zmianom zarówno ilościowym, jak i jakościowym. Mogą być też wytwarzane z hydrolizatów białka lub izolatów białka sojowego. Zgodnie z Dyrektywą Komisji Europejskiej z 2013 r. mogą być też wytwarzane z mleka koziego . Wzorcem, zwłaszcza w odniesieniu do produktów stosowanych w pierwszym okresie życia, jest pokarm kobiecy. Produkt zastępujący mleko matki powinien nie tylko naśladować swoim składem pokarm kobiecy, ale dodatkowo sprawić, aby tempo wzrastania oraz wskaźniki przemiany materii u niemowląt żywionych sztucznie były maksymalnie zbliżone  do obserwowanych u niemowląt karmionych wyłącznie piersią. Wierne odtworzenie składu mleka ludzkiego nie jest jednak możliwe, chociażby z tego powodu, że nie jest on stały.

częstość posiłków wg WHO

WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) rekomenduje następujący schemat żywienia niemowląt:

• dzieci karmione częściowo piersią powinny otrzymywać w 6.-8. m.ż. 2-3 posiłki uzupełniające,
• a w 9.-24. m.ż. 3-4 posiłki uzupełniające i 1-2 przekąski (pokarmy zwykle samodzielnie spożywane przez dzieci między posiłkami głównymi, wygodne i łatwe do podania, np. cząstka warzywa, cząstka owocu, kawałek chleba). Liczba posiłków uzupełniających zależy od ich gęstości energetycznej.
• niemowlęta żywione sztucznie powinny spożywać w ciągu dnia 4-5 posiłków oraz 1-2 zdrowe przekąski (w zależności od apetytu)

 nie przekarmiaj – reaguj!

Podstawą jest umiejętne odczytywanie zachowania dziecka, stosowanie tzw. reagującego karmienia

Zachowania dziecka świadczące o głodzie to: płacz, pobudzone ruchy kończyn górnych i dolnych na  widok pokarmu, otwieranie ust i podążanie głową  w stronę łyżki. Uśmiechanie się, gaworzenie i wpatrywanie się w opiekuna, wskazywanie palcem na pokarm podczas karmienia wskazują na chęć dziecka do kontynuowania jedzenia .

Sygnały świadczące o sytości dziecka: zasypianie, grymaszenie podczas jedzenia, zwolnienie tempa przyjmowania pokarmu, zaprzestanie ssania,wypluwanie lub odmawianie wzięcia smoka, odmawianie przyjęcia pokarmu z łyżeczki, odpychanie łyżeczki, zaciskanie ust przy zbliżaniu łyżeczki.

dzieci chętnie poznają nowe smaki

Łatwość w akceptowaniu nowych pokarmów zmienia się z wiekiem. Pierwsze 2 lata życia są kluczowe w rozwoju późniejszych preferencji pokarmowych.

zadbaj o różnorodność diety dziecka

Należy pamiętać, żeby w początkowym okresie spożywane ilości nowych pokarmów były niewielkie, a ich objętość zwiększała się stopniowo. Najlepszy efekt rozszerzania diety można uzyskać podając minimum 3 różne nowe warzywa w ciągu dnia, choć  z uwagi na ewentualne reakcje alergiczne zaleca się  wprowadzanie pojedynczych pokarmów

w jakiej kolejności rozszerzać dietę niemowlęcia?

W ciągu pierwszego roku życia dziecka rozwija się szybko umiejętność gryzienia i żucia. Umiejętność gryzienia kształtuje się do ukończenia 24. m.ż., jednak największe możliwości nabywania tych umiejętności występują między 6. a 10. m.ż. dziecka. Pokarmy, których żucie czy pogryzienie sprawia dziecku trudność, są przez nie odrzucane. Dlatego też należy wprowadzać pokarmy stałe stopniowo już w 6-7. m.ż.

schemat rozszerzania diety wg WHO

schemat rozszerzania diety rekomendowany przez Unię Europejską

sok owocowy to posiłek

 W diecie niemowląt w 1. r.ż. soki nie służą zaspokajaniu pragnienia i nie powinny zastępować wody. Ilość soków wypijanych w ciągu dnia powinna być limitowana i nie powinna przekraczać 150 ml, przy czym soki i owoce liczone są w jednej racji pokarmowej, z preferencją większego udziału świeżych owoców.

• U niemowląt poniżej 5. m.ż. nie zaleca się stosowania soków, ponieważ mogą one znacząco obniżyć ilość przyjmowanego mleka lub preparatu zastępującego pokarm kobiecy, które są właściwym w tym wieku źródłem niezbędnych składników pokarmowych.
• Soki mogą być wprowadzane do diety niemowląt karmionych piersią nie wcześniej niż w 7. m.ż., a u dzieci karmionych sztucznie po ukończeniu 4. m.ż.
• W przypadku zaburzeń odżywiania (niedożywienia bądź nadwagi/otyłości), zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego  czy próchnicy zębów ilość spożywanych soków powinna być dokładnie określona przez lekarza lub dietetyka

suplementacja

• Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe, Omega -3 (DHA, EPA) zawarte w tłuszczu rybim. Aby zapewnić właściwe stężenie kwasów DHA w mleku, matka karmiąca powinna przyjmować dodatkowo minimum 200 mg DHA dziennie, a w przypadku małego spożycia ryb nawet 400-600 mg DHA dziennie. Zalecana suplementacja tranem.

• Witamina D –  suplementowana cały rok, również latem
  • w pierwszych 6. m.ż. 400 IU/d
  • 400-600 IU/d pomiędzy 6. a 12. m.ż. w odniesieniu do dziennego spożycia wynikającego z diety  niemowlęcia
  • u dzieci powyżej 1. r.ż. rekomendowane są jeszcze większe dawki suplementacyjne witaminy D (600-1000IU/d w zależności od masy ciała
• Witamina K – wszystkie noworodki po urodzeniu powinny otrzymać witaminę K
  • noworodki zdrowe i donoszone: 0,5 mg domięśniowo lub 2 mg doustnie

• Żelazo – nie ma potrzeby powszechnej suplementacji żelazem zdrowych, urodzonych o czasie niemowląt i małych dzieci

Zdrowa, zróżnicowana dieta Twojego dziecka to inwestycja w zdrową przyszłość rodziny

Jestem dietetykiem klinicznym. Jeśli masz problem z ułożeniem bilansowanego jadłospisu dla Twojego dziecka, napisz do mnie

www.klinikadobregodietetyka.pl/

 

(1 votes, average: 5,00 out of 5)
Loading...

 

Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria, 2014, T11