jeśli leki na padaczkę zawodzą, nadzieją staje się dieta
Aktualne, mimo ciągłego postępu w farmakologii, wykorzystania ogromnych nakładów finansowych i naukowych, nie przynosi ona w pełni satysfakcjonujących efektów w leczeniu padaczki. Nadal istnieje grupa chorych, u których leki przeciwpadaczkowe nie są skuteczne. Fakt ten powoduje poszukiwania innych metod, które mogłyby przynieść ulgę chorym. Metodą o udowodnionej skuteczności jest dieta ketogenna.
dieta ketogenna jest uznana na całym świecie metodą leczenia padaczki lekoopornej
Według danych z 2011roku, dieta jest stosowana jako jedna z form terapii w ponad 50 krajach świata, w ponad 70 renomowanych ośrodkach zajmujących się leczeniem padaczki.
W Polsce po raz pierwszy dietę ketogenną u swojego pacjenta zastosowała w 1999roku dr Maria Zubel w Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi. Pani Doktor stała się propagatorka tej formy terapii w naszym kraju. Aktualnie leczenie dietą ketogenną prowadzi się w Klinice Neurologii i Epileptologii oraz Poradni Neurologicznej Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie, a także na Oddziale Neurologii Dziecięcej Chorzowskiego Centrum Pediatrii i Onkologii.
I co ważne, wśród lekarzy stale rośnie zainteresowanie leczenia tą metodą.
#PAMIĘTAJ# dieta ketogenna to lek! – a nie sposób odżywiania!
Dlatego leczenie takie powinno być prowadzone pod nadzorem zespołu specjalistów, a przede wszystkim lekarza neurologa. Określa się, że dieta ketogenna powinna być rozważana, jeśli dwa prawidłowo podane leki przeciwpadaczkowe nie spowodowały poprawy.
czym jest dieta ketogenna?
Klasyczna dieta ketogenna z założenia jest: normobiałkowa (zawiera odpowiednią do zapotrzebowania ilość białka), wysokotłuszczowa (większość kalorii pochodzi z tłuszczu), oraz niskowęglowodanowa (zawiera minimalną ilość produktów węglowodanowych).
Każdy posiłek powinien zawierać 4 podstawowe grupy produktów:
- białko: mięso, drób, ryby, ser, jaja
- węglowodany: owoce, warzywa
- tłuszcz: zwierzęcy (boczek,bekon, masło) i roślinny (oliwa z oliwek, oleje)
- 36%śmietana jako źródło wszystkich trzech podstawowych składników; białka, tłuszczu, węglowodanów
Skład diety musi zostać precyzyjnie wyliczony w zależności od wieku dziecka, jego wagi, aktywności fizycznej, a także rodzaju schorzenia. Nad wprowadzeniem diety czuwa lekarz neurolog i dietetyk. Dieta jest formą leczenia dlatego wymaga dużej dokładności w sporządzaniu posiłków. Wprowadza się ją w trakcie hospitalizacji pacjenta, z równoczesnym badaniem parametrów biochemicznych krwi i oczu.
dlaczego taka dieta jest skuteczna?
Mimo coraz większego upowszechnienia diety ketogennej oraz dużej efektywności leczenia padaczki, mechanizm działania diety nie jest do końca poznany.
Tak w uproszczeniu. W trakcie stosowania diety wprowadzamy organizm w stan podobny do czasu głodzenia. Nie dostarczamy podstawowego składnika odżywczego dla naszego organizmu czyli glukozy, a w to miejsce dostarczamy tłuszcz. Szlaki metaboliczne ulegają przestawieniu na wykorzystanie tłuszczu jako alternatywnego źródła energii. Dochodzi do degradacji tłuszczu do wolnych form kwasu tłuszczowego FFA , po czym w wątrobie ulegają one przekształceniom w ciała ketonowe. Z kolei ciała ketonowe biorą udział w cyklu Krebsa odpowiadając za produkcję energii w komórce a także, co ważne, bardzo dobrze pokonują barierę krew – mózg. Produkcja energii w komórkach nerwowych jest ciągła, a praca komórki ciągła, dzięki czemu uzyskujemy efekt przeciwdrgawkowy. Dieta wykazuje również działanie neuroprotekcyjne; chroni komórki nerwowe i zapobiega przed dalszym uszkodzeniom. Przypuszcza się, że dieta ketogenna może być skuteczna również w innych chorobach neurologicznych.
niesamowita skuteczność leczenia padaczki u dzieci
Publikacje naukowe potwierdzają skuteczność diety ketogennej. Efektywność tej terapii polega na zmniejszeniu ilości napadów drgawkowych w dłuższym okresie czasu, a nawet utrzymaniu się tego efektu po odstawieniu diety.
Skuteczność diety ketogennej u dzieci chorujących na padaczkę lekooporną jest naprawdę imponująca:
zmniejszenie liczby napadów o więcej niż 50% obserwuje się u 50-60% pacjentów,
zmniejszenie liczby napadów o ponad 90% u około 30% pacjentów,
a całkowite ustąpienie napadów u 10-15% chorych
Zalecenie dotyczące leczenia i diagnostyki padaczki opublikowane w 2012roku przez NICE (National Institute for Health and Care Excellenece) w Wielkiej Brytanii rekomendują rozważenie stosowania diety ketogennej u dzieci, jeśli dotychczas prowadzona farmakologia okazała się nieskuteczna.
kiedy dieta ketogenna może być skuteczna?
Dietę ketogenną można stosować w większości padaczek i zespołów padaczkowych. Wyjątek stanowią padaczki objawowe z możliwym do zidentyfikowania ogniskiem padaczkowym czyli np. związane z obecnością guza, zaburzeniami kory mózgowej. W tych przypadkach wskazane jest leczenie neurochirurgiczne, a dieta może nie przynieść satysfakcjonujących efektów.
Za to już wiemy, że najlepsze efekty dieta przynosi w padaczkach w których występują napady uogólnione: miotyczne, atoniczne, miokloniczno-astatyczne, nieświadomości, toniczno-kloniczne takich jak:
- padaczka miokloniczno-astatyczna (zespół Doosego, MAE)
- ciężka miokloniczna padaczka niemowląt (zespoł Dravet, SMEI)
- zespół Westa
- padaczka w stwardnieniu guzowatym
- padaczka w zespole Retta
- zespół Landau-Kleffnera
u kogo nie można stosować diety ketogennej?
Bezwzględnymi przeciwskazaniami do stosowania diety ketogennej są :
- wrodzone defekty metaboliczne związane z przemianą tłuszczów
- kwasice organiczne
- porfiria
- cukrzyca
- choroby mitochondrialne
- choroby wątroby
- kamica dróg żółciowych
- kamica nerek
- rodzinna hiperlipidemia
- hipoglikemia o niewiadomej przyczynie
w diecie ketogennej niezbędna jest suplementacja
W związku z ubogą podażą minerałów i witamin w diecie niezbędna jest suplementacja:
- preparatami wielowitaminowymi
- witamina D3 (500-600j.m./dobę)
- wapń (500-1500mg/dobę)
- cynk, magnez, fosfor, selen
- karnityna (osłabienie, zmęczenie)
- cytryniany (alkalizacja moczu)
- olej MCT (olej kokosowy) – efekt przeczyszczający
podstawą sukcesu jest współpraca z rodziną
Dieta ketogenna to bardzo wymagająca forma żywienia. Sposób przyrządzania i rodzaje posiłków są bardzo ściśle określone i wymagają precyzyjnej pracy. Tylko przez gruntowne szkolenie rodzin, opiekunów dzieci, a także wsparcie merytoryczne i psychologiczne w toku dalszego leczenia, można osiągnąć leczniczy efekt żywieniowy.
M.Dudzińska, Dieta ketogenna. Kiedy leki przeciwpadaczkowe nie pomagają, PZWL, 2015r.