niedożywienie w szpitalu - możeemy temu zapobiec

Niedożywienie to stan wynikający z braku wchłaniania lub braku spożywania składników odżywczych, prowadzący do zmian składu ciała (zmniejszenie wolnej masy tłuszczowej, FFM, masy komórkowej (BCM) a przez to prowadzący do upośledzenia aktywności fizycznej i psychicznej organizmu oraz wpływający niekorzystnie na wynik leczenia choroby podstawowej.

Dla pacjentów i ich rodzin bardzo istotnie jest samodzielne rozpoznanie niedożywienia, można wtedy oczekiwać od personelu medycznego szybszego wprowadzenia leczenia żywieniowego.

Test do rozpoznania niedożywienia lub zagrożenia niedożywieniem jest prosty do wykonania, można w tym celu posiłkować się skalą SGA lub NRS, a uogólniając to:

1. ocena wskaźnika utraty masy ciała rozpoznany następująco:

Indeks masy ciała BMI poniżej 18,5 kg/m²

lub/i niezamierzona utrata ponad 10% masy ciała w czasie ostatnich 3-6 miesięcy

lub/i BMI poniżej 20 kg/m² oraz utratę 5% masy ciała w ciągu ostatnich 3-6 miesięcy

lub/i brak spożywania pokarmów lub przewidywany brak spożywania pokarmów przez okres dłuższy niż 5 dni

Body Mass Index BMI – to stosunek masy ciała w kg do wzrostu w metrach kwadratowych, wynik interpretujemy następująco:

otyłość >30

nadwaga 25-30

waga prawidłowa 20-25

podejrzenie niedożywienia 18,5-20

niedożywienie <18,5

WYNIK NIE DLA WSZYSTKICH ZNACZY TO SAMO!

UWAGI

Wynik <20 wpływa na wyższą śmiertelność chorych i niepowodzeniem leczenia. U osób w wieku podeszłym (wg WHO 60-75 r.ż.) BMI <22 należy interpretować jako stan niedożywienia.

Wynik BMI z prawidłową masą ciała jak również w otyłości, może wskazywać na niedożywienie jeśli nastąpiła utrata masy ciała w ostatnim czasie.

Dalsze etapy rozpoznania do leczenia żywieniowego prowadzone przez zespół specjalistów:

zbadanie funkcji układu oddechowego – siła mięśni oddechowych uzależniona jest od siły wdechu i wydechu, a także całkowita masa białkową, z uwzględnieniem jej szybkich spadków, ok. 20%
funkcja układu immunologicznego – niedożywienie białkowo-energetyczne ma bezpośredni wpływ na upośledzenie odporności komórkowej, funkcji fagocytów, wydzielania immunoglobulin stężenia przeciwciał oraz produkcji cytokin. Niedobór cynku, selenu, żelaza, witamin A C E B6 A powoduje zmiany w odpowiedzi immunologicznej. Liczba przeciwciał i limfocytów ulega normalizacji wraz z procesem zdrowienia.

Wskaźnikiem rozpoznania niedożywienia jest całkowita liczba limfocytów

900-1500 komórek na mm³ wskazuje na średnie niedożywienie

<900 komórek na mm³ na ciężkie niedożywienie

3. testy laboratoryjne i inne. Wykonywane w celu oceny stanu chorego, zaawansowania procesu zapalnego, wydolności funkcjonalnej organizmu.

stężenie albumin w surowicy (albuminy, prealbuminy, transtyretyna, transferyna). Stężenie albumin <3,5 g/dl świadczy o stanie niedożywienia.
badanie enzymów wątrobowych, kreatyniny, mocznika, poziomu elektrolitów, wapnia, fosforanów, magnezu. Monitorowanie poziomu cynku, selenu, magnezu szczególnie ważne w chorobach układu pokarmowego
poziom białka C- reaktywnego (CRP)
kreatynina- wydalana z moczem odzwierciedla masę mięśniowa organizmu. Niski poziom kreatyniny występuje u niedożywionych.
bilans azotowy – zmiany w wydalaniu mocznika z moczem może być wskaźnikiem rozpadu wewnątrzustrojowych białek. Głodzenie przy niskiej przemianie białkowej charakteryzuje się niskim stężeniem mocznika.
analiza składu ciała metoda bioimpedancji elektrycznej

Zagwarantowanie choremu dobrej opieki medycznej , kompletu leków to nie wszystko. Nieodzownym w procesie zdrowienia jest prawidłowy stan odżywienia. Pacjenci z prawidłową podażą białkowo-energetyczną lepiej reagują na działanie leków, szybciej przebiega okres rekonwalescencji, unikają powikłań pooperacyjnych, zwiększają się ich szanse na przeżycie.

Dlatego warto mieć świadomość i podjąć rozmowę z lekarzem o interwencji żywieniowej. Świadomy pacjent może więcej!