Fizjologiczny proces starzenia jest przedmiotem badań i rozważań od wielu lat. Nie ma się co dziwić, mimo postępu medycyny nadal jesteśmy bezbronni wobec upływu czasu. Jeśli poznamy mechanizm starzenia komórki, uda nam odnaleźć sposób na młodość, zdrowie i długowieczność. Brzmi jakby trochę nierealnie a jak … O tym jak zahamować ten rozpędzony proces wiemy już całkiem sporo.
wygląd, zdrowie, choroby. Jesteśmy sekwencją genów.
Starzenie się organizmu to nie tylko zmiany w wyglądzie ale również funkcjonowaniu organizmu, pojawiają się dolegliwości i choroby. Z genetycznego punktu widzenia przedwczesne starzenie się spowodowane jest ekspresją genów, czyli zmianą w odtwarzaniu informacji zawartych w genie czyli białek i RNA. Efektem ekspresji jest to co dla nas zauważalne; wygląd, zdrowie, choroby.
Wiele poważnych dolegliwości spowodowanych wiekiem wynika ze zmian w ekspresji genów. Lista czynników, które mających wpływ na ekspresję genów, jest ogromna.
Każda komórka ma wpływ na komórkę sąsiednią. O zmianach w zakresie kodu genetycznego decydują: hormony, dieta, aktywność życiowa, infekcje i wiele innych czynników.
W rzeczywistości prawie wszystko wpływa do pewnego stopnia na ekspresję genów w komórce w naszym ciele.
starzenie zmiany w kodzie genetycznym przekazywanym między komórkami
Znany jest czynnik, który kontroluje zmiany między dzielącymi się komórkami starymi a nowymi, to telomer. Telomer jest długim odcinkiem DNA na końcu każdego z chromosomów. Z powodu sposobu replikacji DNA za każdym razem, gdy jedna z twoich komórek się dzieli, traci małą część swojego telomeru. Ta stopniowa utrata powoduje zmianę ilościową i jakościową w białkach wokół telomeru, co z kolei powoduje pośrednią zmianę w ekspresji genów.
za każdym razem, gdy komórki się dzielą, stają się odrobinę starsze
Mechanizm starzenia komórek jest bardzo spójny. Dlatego te, które nie dzielą się zbyt często (k. nerwowe i mięśniowe), teoretycznie starzeją się wolniej, aby nie naruszały porządku, uzależnione są od komórek dzielących się bardzo intensywnie. Na przykład w przypadku mięśnia sercowego, to nie serce się starzeje ale naczynia krwionośne, które zaopatrują serce w krew. Powodem miażdżycy i zawałów jest to, że komórki wyściełające tętnice zbyt szybko dzielą się i starzeją.
W każdym narządzie możemy odnaleźć starzejące się komórki, które powodują choroby wieku podeszłego.
W chorobie Alzheimera za rozwój choroby odpowiedzialne są komórki warstwy mikrogleju. W RZS (reumatoidalnym zapaleniu stawów)degradacji ulegają chondrocyty, tworzące chrząstkę w stawach. Z kolei za pogorszenie pracy układu odpornościowego odpowiedzialne są „starzejące” limfocyty.
chorobę powodują komórki które: dzielą się=starzeją się=zmieniają kod genetyczny=przestają funkcjonować prawidłowo
Możemy zapobiegać starzeniu!
Pierwsze badania pokazały, że możemy zapobiegać starzeniu JUŻ na poziomie komórkowym. Wiek organizmu to nie tylko kwestia wieku komórek ale przede wszystkim „wieku ekspresji genów”. Oznacza to, że DNA młodej komórki produkuje białka które odpowiedzialne za młody wygląd skóry, prawidłową pracę narządów. Odwrotnie DNA komórki starej, która determinuje cechy wieku podeszłego. Na przykład: różnica między młodą komórką a starą to jeden ale jakże istotny gen – odpowiedzialny za syntezę dyzmutazy ponadtlenkowej, chroniącej przed wolnymi rodnikami (wolne rodniki powodują stan zapalny, procesy nowotworowe itd.) U młodych wstępuje w znacznych ilościach, dzięki czemu łatwiej uporać się z chorobą.
Kluczem do cofnięcia czasu na poziomie mikrobiologicznym jest przywrócenie funkcji genów, jak w młodych komórkach.
jaki jest sposób na odmłodzenie genów?
Kluczowym sprawcą odmłodzenia genów okazuje się enzym telomeraza, który odpowiedzialny jest za odbudowę białek. I tak, wprowadzając do komórek miliony kopii ludzkiego genu telomerazy, komórki skóry właściwej i naskórka zaczęłyby go uaktywniać. W ten sposób nastąpiłoby odtworzenie młodych genów i przywrócenie funkcji młodej komórki.
Opatentowanie technologii molekularnej mogłaby mieć zastosowanie szczególnie u osób chorych. W przypadku starszych osób leżących, rozważa się wstawienie genu telomerazy w miejsce komórek skórnych, gdzie wystąpiły odleżyny.Odleżyny powstają w wyniku słabego krążenia krwi, pacjenci mają częste infekcje i słaby dopływ tlenu do tkanek, co pogarsza funkcjonowanie skóry. Gdyby uzupełnić pulę zdrowych komórek w skórze, odleżyny zagoiłyby się szybciej i dokładniej niż u osób starszych.
Implementacji zdrowych, młodych komórek można również spróbować w tych miejscach naszego organizmu, które w naturalny sposób pogarszają swoją funkcjonalność, w schorzeniach tętnic wieńcowych (miażdżyca), komórkach glejowych mózgu (choroba Alzheimera), czy w chondrocytach w stawach (zapalenie kości i stawów), osteoblastach których niewydolność z czasem powoduje osteoporozę, czy też limfocyty z wiekiem osłabiające odporność organizmu.
jak oszukać zegar biologiczny?
Zegar biologiczny możemy oszukać w oczywisty sposób: przez zdrową dietę i ćwiczenia fizyczne.
Dzięki odpowiedniej ilości witamin, mikroelementów na co dzień, nasz organizm odzyska naturalną siłę do obrony przed szkodliwymi mutacjami genów i uszkodzeniami tkanek. Zdrowa dieta opiera się głównie na odpowiedniej podaży warzyw i owoców (500-700g/dziennie), oczywiście nie zapominamy również o białku i tłuszczach roślinnych.
Paweł Bodera, Immunologiczne przyczyny starzenia się organizmu: naprawa komórek za pomocą narzędzi genetycznych oraz rola hormonów grasicy w przeciwdziałaniu starzeniu się, Czasopismo Aptekarskie, nr 2 , 2008r.