O skuteczności działania probiotyków wiele słyszymy , ale jak jest naprawdę? Czy to kolejny pomysł na biznes? ( przecież jesteśmy społeczeństwem lekomanów 😉 Czy złoty środek na zdrowie ?
zdaniem naukowców
Istnieje wiele badań na temat aktywności biologicznej probiotyków. Ciekawe informacje zostały zebrane w publikacji Działanie probiotyków na organizm człowieka. Cz. II. Zastosowanie probiotyków w leczeniu i profilaktyce chorób, pod red. dr hab. Anna Kędzia, prof. ndzw. Zakładu Mikrobiologii Jamy Ustnej, Katedra Mikrobiologii Akademii Medycznej w Gdańsku.
Probiotyki to drobnoustroje które wykazują zdolności namnażania się w układzie pokarmowym, są tym samym konkurencyjne dla szczepów chorobotwórczych.
Charakterystyczne cechy drobnoustrojów które mogą być wykorzystywane jako probiotyki to:
zdolność przylegania do komórek nabłonka jelit,
łatwa kolonizacja w przewodzie pokarmowym
nie wytwarzają toksycznych produktów metabolizmu, szkodliwych dla organizmu człowiek–
są odporne na niskie pH soku żołądkowego,
pozostają żywe w obecności żółci,
działają antagonistycznie wobec bakterii chorobotwórczych przewodu pokarmowego
zostały wyizolowane od człowieka
Preparaty probiotyczne zawierają wyselekcjonowane szczepy rozmaitych gatunków drobnoustrojów. Wśród częściej używanych są wymieniane pałeczki z gatunku Lactobacillus acidophilus, L. plantarum, L. rhamnosus, Bifidobacterium bifidum i B. longum.
Probiotyki charakteryzują się korzystnym działaniem na organizm człowieka lub zwierzęcia ponieważ:
– hamują wzrost niektórych drobnoustrojów patogennych (bakterii, grzybów, wirusów) w przewodzie pokarmowym,
– wytwarzają składniki pokarmowe,
– łagodzą objawy nietolerancji laktozy obecnej w pożywieniu,
– stymulują mechanizmy odpornościowe,
– regulują czynności jelit,
– eliminują substancje toksyczne z organizmu
kiedy leczenie probiotykiem?
Niezwykła aktywność biologiczna probiotyków pozwala na ich wykorzystanie w leczeniu i profilaktyce wielu powszechnych chorób:
– ostrych biegunkach,
– biegunce wywołanej przez laseczkę z gatunku Clostridium difficile,
– biegunce wywołanej przez rotawirusy i inne wirusy,
– biegunce podróżnych,
– zespole jelita drażliwego,
– ostrym zapaleniu żołądka i jelit,
– zakażeniach wywołanych przez Helicobacter pylorii,
– dysbakteriozie różnego pochodzenia,
– alergii, szczególnie w atopowym zapaleniu skóry,
– zakażeniach dróg oddechowych u dzieci,
– zapobieganiu niektórym zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym,
– zapobieganiu i leczeniu zakażeń dróg moczowo-płciowych,
– w celu zwiększenia odporności organizmu,
– w celu złagodzenia skutków nietolerancji laktozy,
– w celu obniżenia poziomu cholesterolu we krwi (w hipercholesterolemii),
– w celu zapobiegania nowotworom, w celu niwelowania negatywnych skutków związanych z chemioterapią i radioterapią
biegunki powodowane przez bakterie
Najczęstszą przyczyną biegunek pochodzenia bakteryjnego są pałeczki szczepu Escherichia coli a także Salmonella, Shigella, Yersinia. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność szczepu Lactobacillus GGw zapobieganiu tego biegunkom bakteryjnym oraz biegunkom podróżnych.
Wysoką aktywnością charakteryzowały się także probiotyki zawierające grzyby drożdżopodobne z gatunku Saccharomyces boulardiioraz zawierające mieszaninę pałeczek z gatunków Lactobacillus acidophilus i Bifidobacterium bifidum.
Potwierdzono również, że skuteczność działania probiotyku nie zawsze jest taka sama; może zależeć od geograficznego położenia kraju, badanej populacji i wielu innych czynników.
biegunki powodowane przez rotawirusy
Przeprowadzone badania dowodzą, że probiotyki są skuteczne w profilaktyce zakażeń rotawirusami. Stwierdzono korzystne działanie przeciwrotawirusowe probiotyków, zawierających szczepy Lactobacillus GG, Saccharomyces boulardiilub Bifidobacterium, w połączeniu ze szczepem Streptococcus thermophilus
zakażenie przez Helicobacter pylori
Pałeczka bakterii Helicobacter pylori może powodować wrzody żołądka i dwunastnicy oraz niektóre nowotwory żołądka. Przeprowadzone badania sugerują, że wybrane probiotyki wykazują działanie antagonistyczne wobec tego drobnoustroju i mogą prowadzić do eliminacji pałeczek H. pylori z fory jelitowej, obniżyć ich liczbę i/lub ograniczyć stan zapalny.
Wykazano szczególną aktywność przeciwbakteryjną szczepu Lactobacillus; Lactobacillus acidophilus LB oraz Lactobacillus johnsonii La 1
stany zapalne jelit
Probiotyki wykazały również dużą skuteczność w leczeniu i zapobieganiu stanów zapalnych jelit. Dodatkowo sugeruje się dla wzmocnienia efektu terapeutycznego, stosowanie co najmniej dwóch szczepów bakterii. Badania potwierdziły, że bakterie: Lactobacillus ( L. casei, L. plantarum, L. acidophilus, L. delbrueckii subsp. bulgaricus), 3 szczepy z rodzaju Bifidobacterium ( B. longum, B. breve, B. infantis) i 1 szczep z gatunku Streptococcus salivarius subsp. thermophilus, wykazały wysoką aktywność w leczeniu stanów zapalnych jelit.
zakażenia po zabiegach chirurgicznych
Dzięki działaniu antybakteryjnemu probiotyków, powinny by z stosowane po zabiegach chirurgicznych, w celu eliminiacji zakażenia. Lactobacillus plantarum 299 działało korzystnie u pacjentów poddanych operacjom w obrębie jamy brzusznej, w tym resekcji wątroby, trzustki lub żołądka, u których zmniejszyła się częstość powikłań. Ponadto pacjenci rzadziej wymagali antybiotykoterapii i krócej byli hospitalizowani.
leczenie i zapobieganie alergii
Szczególną skuteczność bakterii probiotycznych potwierdzono w leczeniu i zapobieganiu alergii, w tym atopowego zapalenia skóry. Z badań klinicznych wynika, że szczepy Lactobacillus rhamnosus GG i Bifidobacterium lactis BB-12 mogą u niemowlat zapobiegać alergii na mleko krowie.
leczenie nietolerancji laktozy
Wzmocnienie odporności organizmu niesie korzyść polegającą na szybszej eliminacji alergenu. Również reakcje alergiczne na z żywność, można leczyć przez podawanie probiotyku.
Wykazano, że szczepy z gatunku Bifidobacterium lactis, Lactobacillus bulgaricus i Streptococcus salivarius subsp. thermophilus są zdolne do wytwarzania enzymu laktazy i dzięki temu ułatwiają trawienie i wchłanianie laktozy z produktów mlecznych. Uważa się, że probiotyki mogą być pomocne w zmniejszeniu dolegliwości u osób, które wytwarzają niewystarczające ilości tego enzymu lub nie tolerują laktozy.
pomoc w celiakii
Przeprowadzono doświadczenia, w których do zaczynu fermentacyjnego, służącego do przygotowywania żywności, użyto szczepy pałeczek z rodzaju Lactobacillusi innych bakterii probiotycznych. W badaniach in vitro i in vivo pacjenci z celiakią wskazywali dobrą tolerancję przygotowanych tą metodą różnych wypieków, w tym chleba.
działanie przeciwnowotworowe
Probiotyki były też badane pod kątem możliwości zastosowania ich w profilaktyce nowotworów jelita grubego. Fizjologiczna flora przewodu pokarmowego wykazuje działanie przeciwnowotworowe dzięki wytwarzaniu enzymów, które uniemożliwiają transformację czynników pronowotworowych do aktywnych czynników rakotwórczych. Wyniki badań wskazują, że niektóre probiotyki, w tym L. acidophilus, L. casei , i Bifidobacterium bifidum, mogą hamować wzrost bakterii odpowiedzialnych za konwersję do aktywnych kancerogenów, a nawet deaktywować czynniki rakotwórcze.
stymulacja układu odpornościowego
Bakterie wytwarzające kwas mlekowy znane są z oddziaływania na układ odpornościowy człowieka. Badania wykazały, że szczepy L. acidophilus LA1 i Bifidobacterium Bb12 powodowały zwiększenie aktywności fagocytarnej leukocytów krwi obwodowej, dzięki czemu szybciej pozbywamy się drobnoustrojów chrobotwórczych z krwi.
Ponadto udowodniono, że niektóre probiotyki mają działanie immunomodulacyjne, związane np. z wytwarzaniem przeciwciał IgA, które mogą ochraniać przed chorobami przewodu pokarmowego. Działanie immunostymulujące probiotyków na organizm człowieka, przyczynia się do zwiększenia odporności organizmu, co ma wpływ na ograniczenie antybiotykoterapii.
obniżanie poziomu cholesterolu
Podwyższony poziom cholesterolu to narastający problem zdrowotny naszych czasów . A podwyższony poziom cholesterolu przyczynia się do miażdżycy tętnic i chorób układu krążenia.
Doświadczenia kliniczne wykazały wpływ probiotyku zawierającego szczep Lactobacillus plantarum na obniżenie stężenia LDL-cholesterolu oraz obniżenie ciśnienia skurczowego krwi. Związane jest to prawdopodobnie ze zwiększonym wydalaniem cholesterolu po stosowaniu probiotyków.
obniżanie ciśnienia krwi
Badania przeprowadzone na grupie pacjentów z chorobą nadciśnieniową wykazały, że probiotyki szczepu Lactobacillus plantarum przyczyniają się do obniżenia ciśnienia krwi.
co to znaczy dobry preparat probiotyczny?
Dostępnych na rynku jest wiele preparatów probiotycznych, jednak oprócz ceny znacząco różnią one się zawartością; po pierwsze ilością szczepów bakterii probiotycznych; po drugie ilością bakterii danego szczepu. Aby dany preparat był probiotykiem a nie suplementem, ilość bakterii danego szczepu musi wynosić co najmniej 109
Dodatkowo forma kapsułki polisacharydowej pozwala na większą ochronę probiotyku przed sokami żołądkowymi, dzięki czemu aktywna forma bakterii dociera do dwunastnicy i jelit.
Na rynku dostępne są produkty o sprawdzonej skuteczności m.in. firmy Solgar, oraz preparaty: Aku-Pro, Forever Activ Probiotic