PRZECZYTAJ zanim wyeliminujesz GLUTEN z diety

foodmylife.pl

Podejrzewasz,że za Twoim złym samopoczucie stoi gluten? Przeczytaj jak sprawdzić czy dolega Ci nadwrażliwość na gluten , alergia na pszenicę,  czy może celiakia?

z życia wzięte

Na początku pojawiają się zaburzenia układu pokarmowego w postaci biegunek lub zaparć,  wzdęć, powiększenia obwodu brzucha, zwiększenia masy ciała, ale też często braku apetytu i osłabnięcia. Aktualnie dużo się mówi i pisze o problemach trawiennych związanych z glutenem, więc szybko pada autodiagnoza: mam celiakię! Kolejny krok to radykalne usunięcie zbóż z diety. Na początku odczuwalna jest poprawa, nawet stabilizuje się problem związany z masa ciała, jednak do czasu. Po kilku lub kilkunastu miesiącach dieta bezglutenowa okazuje się zbyt wyczerpująca i chciałoby się zjeść czasem zwykłą bułkę.  Niestety nawet małe ilości zwykłego pieczywa wywołują jeszcze większe problemy trawienne niż poprzednio. W dodatku badania jakie zlecił lekarz przeciwko celiakii nic nie wykazują, a samopoczucie coraz gorsze…  i już zupełnie nie wiadomo co robić dalej…

Najważniejsza jest diagnoza! Dlatego zanim zrezygnujesz ze zbóż, wykonaj badania które stwierdzą czy rzeczywiście masz problem z trawieniem glutenu!

nadwrażliwość na gluten to nie celiakia

U osób nadwrażliwych gluten może wywoływać reakcje o różnym typie i nasileniu. W 2012 roku zespół ekspertów w tej dziedzinie zaproponował nowy podział zaburzeń zależnych od glutenu. Według najnowszych doniesień zaburzenia związane z glutenem wywołuje całe spektrum schorzeń, począwszy od rozmaitych dolegliwości związanych z układem pokarmowym, przez różne choroby neurologiczne, kończąc na zaburzeniach psychicznych takich jak: schizofrenia, depresja, choroba dwubiegunowa, autyzm.
Ze względu na patogenezę, zaburzenia związane z glutenem podzielono na trzy główne grupy:
  • autoimmunologiczne – celiakia (objawową, niemą oraz potencjalną),ataksja glutenowa i choroba Dühringa.
  • alergiczne – uczulenie na pszenicę, która może przejawiać się w postaci: alergii pokarmowej, alergii oddechowej, pokrzywki kontaktowej oraz WDEIA (pszenicozależna anafilaksja wywołana ćwiczeniami)
  • nieautoimmunologiczne i niealergiczne (wrodzona nadwrażliwość) – patogeneza wiązana jest z nadwrażliwością na gluten

diagnostyka

Celiakia.

Diagnostykę utrudnia fakt, że obecnie jawną, aktywną postać celiakii wykazuje tylko 30% przypadków. Ze względu na ilość objawów rozpoznaje się postać choroby pełnoobjawową, niepełnoobjawową oraz utajoną. Za najbardziej typowe manifestacje celiakii uznaje się wzdęcia, przewlekłe biegunki tłuszczowe, utratę masy ciała. Diagnostyka: obecność przeciwciał przeciwkodeaminowanej gliadynie (DGP) , transglutaminazie tkankowej (anty-tGT), endomysium (EmA). Występuje haplotyp genów HLA DQ2/DQ8 ( nie ma celiakii bez potwierdzonych genów HLA DQ2/DQ8! ). Nastąpił zanik kosmków jelitowych jelita cienkiego, co stwierdza biopsja jelita.

Rozpoznanie celiakii według najnowszych wytycznych European Society or Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition(ESPGHAN) z 2012 r. u pacjentów z objawami sugerującymi chorobę, u których stwierdza się: obecność przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej(anty tTG) w klasie IgA w stężeniu ponad 10-krotnie przewyższającym górną  granicę normy, przeciwciała przeciw endomysium (antyEMA) oraz obecność haplotypu HLA-DQ2 lub HLA DQ8 w badania genetycznych.  Jeśli powyższe jest stwierdzone, nie ma bez konieczności wykonania biopsji jelita cienkiego.
W przypadku niedoboru w surowicy przeciwciał klasy IgA należy oznaczyć deamidowane peptydy gliadyny – DGP w klasie IgG, ewentualnie przeciwciała anty tTG w klasie IgG lub anty  EMA IgG. W przypadku wyników dodatnich należy wykonać biopsję dwunastnicy i ocenić morfologię błony śluzowej jelita cienkiego w skali Marsha.

Alergia na pszenicę.

Alergia pokarmowa jest chorobą o niezwykle szerokim spektrum objawów klinicznych. Alergia IgE charakteryzuje się wczesnym początkiem objawów, zwykle w ciągu 2 godzin od ekspozycji.Najczęstsze objawy alergii pokarmowej to świąd i pieczenie w obrębie jamy ustnej, wymioty, biegunka, świąd skóry i pokrzywka. U dzieci typowa jest odmowa przyjmowania niektórych pokarmów, często uznawana przez rodziców za „kapryszenie” .
Diagnostyka: Ocena stężenie w surowicy krwi alergenowo specyficznych przeciwciał IgE przeciwko alergenom pszenicy.

Nadwrażliwość na gluten.

Nadwrażliwość na gluten nie związana z celiakią (Non-celiac Gluten Sensitivity – NCGS) jest obecnie tematem, który interesuje wielu klinicystów. Charakterystyczne dla tego stanu klinicznego jest występowanie objawów ze strony układu pokarmowego (biegunka, wzdęcia, uczucie dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej) i innych układów (łatwa męczliwość, bóle głowy), które ustępują po wyłączeniu z diety ziaren zbóż.  U tej grupy chorych diagnostyka w kierunku alergii na pszenicę lub celiakii okazuje się negatywna. Patomechanizm reakcji nie jest wyjaśniony.

Diagnostyka nadwrażliwości na gluten opiera się o obecność przeciwciał przeciwko gliadynie (AGA) w klasie IgA i IgG.  Co ważne ! w przypadku nadwrażliwości na gluten rzadko są obecne przeciwciała charakterystyczne dla celiakii, czyli przeciwko: deaminowanej gliadynie (DGP) , transglutaminazie tkankowej (anty-tGT), endomysium (EmA). Nie występuje również haplotyp genów HLA DQ2/DQ8.

 obraz morfologii krwi

W badaniach laboratoryjnych u chorych z długotrwałymi i nasilonymi objawami choroby występują niedokrwistości z niedoboru żelaza, podwyższony poziom transaminaz,  niskie stężenie białka, wapnia, witamin A,D,E,K kwasu foliowego. Co ciekawe,  eozynofilia w krwi obwodowej może świadczyć o alergicznej postaci schorzenia.

 

jeszcze raz o celiakii

Celiakia to choroba trzewna o podłożu autoimmunologicznym, jest chorobą trwającą całe życie. 

To nieprawda, że kiedyś nie było problemów z trawieniem zbóż. Problemy były, tylko nie było odpowiedniej diagnostyki.

Historia celiakii jest nierozerwalnie związana z uprawą zbóż przez człowieka zapoczątkowaną około 9500 lat p.n.e. Na przełomie I i II wieku n.e. grecki lekarz Areteusz z Kapadocji opisał zespół niedożywienia z przewlekłą biegunką . Dopiero badania angielskiego lekarza Samuela Gee żyjącego w XIX wieku n.e. doprowadziły do modyfikacji dietetycznych eliminujących częściowo produkty pochodzenia zbożowego u osób z problemami trawiennymi. A w  1952 roku wykazano, że czynnikiem odpowiedzialnym za charakterystyczne objawy ze strony przewodu pokarmowego jest gluten.

Gluten należy do białek zbożowych zwanych prolaminami. Nieprawidłowa reakcja immunologiczna zostaje zainicjowana przez frakcje prolamin występujące w pszenicy (gliadynę), jęczmieniu(hordeinę), życie (sekalinę). Dyskusyjne jest działanie na układ immunologiczny aweniny, białka zawartego w owsie.

Efektem narażenia na działanie glutenu jest reakcja zapalna tocząca się w obrębie błony śluzowej jelita cienkiego, prowadząca do zaniku kosmków jelitowych odpowiedzialnych w za prawidłowe wchłanianie składników pokarmowych. W wyniku uszkodzenia błony śluzowej jelita wchłanianie pokarmów jest pośledzone, dochodzi do niedożywienia organizmu i wystąpienia dolegliwości.

 nietypowa celiakia

Celiakia to choroba, która nie zawsze przebiega w sposób typowy powodując zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego pod postacią biegunki, wzdęć, braku apetytu, powiększenia obwodu brzucha, zahamowania przyrostu masy ciała u dzieci lub spadku masy ciała u dorosłych.

Obecnie u dorosłych najczęściej celiakia ma zazwyczaj przebieg nietypowy, o objawach zbliżonych do zespołu jelita drażliwego (IBS);  nieprawidłowe wypróżnienia (biegunki, zaparcia), a także afty w jamie ustnej, zapalenie języka, zapalenie kącików ust, zapalenie skóry, łysienie plackowate, osteoporoza, bóle głowy, mięśni i stawów, zaburzenia ze strony układu nerwowego: migrena, trudności w nauce, ADHD, depresja, padaczka, autyzm, schizofrenia, otępienia,  ze strony układu płciowego: zaburzenia miesiączkowania, bezpłodność, przedwczesna menopauza.

celiakia a choroby autoimmunologiczne

W związku z tym, że celiakia jest chorobą autoimmunologiczną, często występuje z innymi chorobami których patogeneza opiera się na zachwianej pracy układu odpornościowego. Choroby jakie towarzyszą celiakii to:

  • cukrzycą typu 1 (5-8%przypadków),
  • autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy (4-5%przypadków),
  • autoimmunologicznym zapaleniem wątroby (6,4%przypadków),
  • zapaleniem stawów (6,6%przypadków),
  • chorobą Addisona (7,9%przypadków),
  • zespołem Sjögrena (5%przypadków),
  • zespołem Downa (5-12%przypadków),
  • niedoborem przeciwciał IgA (2-8%przypadków)

nieleczona celiakia a nowotwory

Jeśli niepokoją Cię objawy nie zwlekaj z wykonaniem badań. Nieleczona celiakia u 8-21% chorych powoduje nowotwory, z czego połowa zachorowań to chłoniaki jelita.

Ryzyko rozwoju chłoniaka jelita u chorych z celiakią  jest 40-krotnie większe niż w ogólnej populacji.  Natomiast stosowanie przez 5 lat diety bezglutenowej redukuje ryzyko wystąpienia nowotworu do poziomu obserwowanego w ogólnej populacji.

 celiakia a wywiad rodzinny

Celiakia jest chorobą dziedziczną, dlatego warto sprawdzić czy w rodzinie występują choroby autoimmunologiczne.

nadwrażliwość na gluten a zespół przesiąkliwego jelita

Istotną rolę w aktywacji układu odpornościowego ma mechanizm przepuszczalnego jelita. Jego występowanie związane jest z aktywnością modulatorów przepuszczalności jelita, między innymi  endogennej proteazy zonuliny. Na jej aktywację i ekspresję mają wpływ m.in. gluten, antybiotyki, bakterie, leki.

W wyniku aktywacji zonuliny dochodzi do zwiększenia przepuszczalności ściany jelita, zniszczenia tzw. ścisłego połączenia międzykomórkowego pomiędzy komórkami śluzówki, co skutkuje przenikaniem antygenów do  układu krążenia, a przez to aktywacją układu immunologicznego i wywołaniem odpowiedzi immunologicznej. Jednocześnie moduluje przepuszczalność bariery krew–mózg, a przez to wpływa na rozwój procesów zapalne, chorób autoimmunologicznych czy nowotworowych.

Zonulina jest markerem przepuszczalności jelit. Badanie poziomu zonuliny wykonuje się z próbki kału.

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (No Ratings Yet)
Loading...
Hanna Karakuła-Juchnowicz i wsp, Znaczenie zaburzenia osi jelitowo-mózgowej i nadwrażliwości na antygeny pokarmowe w etiopatogenezie schizofrenii, Psychiatr. Pol. ONLINE FIRST Nr 28, 2015r.
Bartuzi Z, Alergia pokarmowa na mąkę i celiakia, Alergia,  2014, 2: 4-10
H.Giezowska i wsp., Choroba trzewna-patogeneza, diagnostyka, leczenie i możliwości działań profilaktycznych, Probl. Hig. Epidemiolog. , 2014, 95(4)

przeczytaj również